Mersin Psikolog Ramazan Şimşek: Disleksi Tedavisi ve Yetişkinlerde Disleksi

Yetişkinlerde disleksi ve Disleksinin tedavisi hakkında bize bilgi veren Mersin psikolog Ramazan Şimşek aileleri bilgilendirmekten geri kalmıyor.

Disleksi yetişkinlerde görülebilir mi?
Disleksi sonradan edinilmez ama disleksili bir çocuğun güçlük yaşadığı bazı durumlar yetişkinlik döneminde de devam edebilir. Örnek vermek gerekirse, oldukça başarılı bir kariyere sahip kişi hala sağ-sol, doğu-batı ve kuzey-güney yönlerini karıştırıyor olabilir.

Dislekside ilaç tedavisi mümkün müdür?
Hayır, disleksi ilaç ile tedavi edilemez. Uluslararası birçok bilim kuruluşunun ortak tespiti şu yöndedir: Disleksiyi ilaç ile tedavi edemezsiniz. Bunun anlamı, disleksinin psikiyatrik bir bozukluk olmadığıdır. Disleksi aslen psiko-pedagojik yaklaşımlarla düzeltilmeye çalışılır, tedavi edilir veya yönetilir.

Disleksi tedavisi nasıl yapılır?
Disleksi tedavisi sabır gerektiren bir iştir. Sadece uzman kişinin çalışmaları yetersiz kalmaktadır. Ailenin bu süreçte önemi oldukça büyüktür. Öncelikle aile; disleksinin ne olduğu ve nelere neden olabileceğini bilmelidir veya bu konu hakkında bilgilendirilmelidir. Disleksili çocuğa nasıl yaklaşılması gerektiği, nasıl davranılacağı hatta ders çalışma planına kadar nasıl ve ne şekilde düzenleneceğine kadar tüm detayları içeren bir yol haritası aileler için hazırlanmalıdır. Bu aslen bireyselleştirilmiş bir eğitim ve tedavi programıdır. Bu programda uzman psikoloğun, özel eğitim koçunun, öğretmenin ve ailenin görev alanları ve yapması gerekenler şema şeklinde hazırlanmalıdır.
Burada en önemli konunun bireyselleştirilmiş eğitim programı olduğu unutulmamalıdır. Bu, programın çocuğun yani öğrencinin ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi gerektiği anlamına gelir. Disleksi tedavisi için dünyada birçok yöntem kullanılmaktadır. Yararlanabilecek bazı program ve teknikler aşağıda sıralanmıştır:
  • Kephart’ın algısal-motor programı
  • Getman’ın görsel-motor programı
  • Öz güven kazandırma
  • Frostig görsel algı programı
  • Bilişsel-davranışçı teknikler
  • Bilgisayar programları (Cognitive Rehabilitation ReHa.Com vs.)
  • Duygusal eğitim (Emotional Education)
  • İşitsel öğrenme (Fast ForWord Poula Tellal)
  • Peabody dil programı
  • Problem çözme becerisini geliştirme teknikleri
  • Dikkat ve konsantrasyon artırıcı yöntem ve teknikler
  • Aile terapisi
Burada en önemli konu hangi tekniği kullandığınızdan ziyade çalıştığınız uzmanın yeterliliği, mesleki tecrübesi ve konuya ilişkin hakimliği önemlidir. Ülkemizde ve dünyada disleksi alanında çalışma yapan uzmanlar, bu alanda kendini geliştirmişlerdir. 

Mersin Psikolog Ramazan Şimşek: Çocuklarda Depresyon


Sadece üzgün mü, yoksa depresyona girmiş olabilir mi?
Genel olarak çocuklar ile depresyon kelimesini pek bağdaştıramasak da Mersin Psikolog Ramazan Şimşek istatistiksel olarak okul öncesi çağında olan her yüz çocuktan birinin, okul çağında olun çocuklar da ise her yüz çocuktan beşinin ve ergenlik dönemin de olan her yüz çocuktan ise sekizinin depresif bozukluklar gösterdiğini belirtiyor.
Çocuklarda ki depresyon tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi tek bir faktöre bağlı değildir. Aksine fiziksel, biyokimyasal etkenler, çevresel etkenler ve genetik yatkınlık şeklinde birleşerek kendini göstermektedir.
Peki, çocuğumuz üzgün mü yoksa depresyon belirtileri mi gösteriyor bunu nasıl anlayacağız? Normal üzüntü hali geçici bir durumdur yani gelir ve gider ayrıca net bir olayla bağlantılıdır. Bir depresyon söz konusu olduğunda ise sanki çocuğun üstünde devamlı olarak bir karabulut duruyor gibidir. Sık olarak yaygın bir kasvet duygusu, sinirli olmak ve etrafta olup bitene ilgi kaybı görülmektedir.
Yaşamsal Zorluklar
Pek çok çocuğun hayatı çok zor geçebilir, dolayısı ile üzgün ve aynı zamanda depresif hissetmek için birçok sebebi olabilir. Yoksulluk içerisinde yaşamını sürdürüyor olabilir. Anne-Baba istismar ediyor olabilir, ya da ilgilenmiyor olabilir. Yeni boşanmış ve tartışmaya devam eden anne ve babaları olabilir. Ya da iyi olmayan bir eğitim sisteminin içerisinde olabilir. Bu sorunların hepsi depresif sorunlar olsa da illa ki depresyon yaratacak diye bir şey tabii ki söylenemez. Hayat şartlarının çocukları bir hayli zorladığı böyle durumlarda davranışsal sorunlar olabilir, çocuklar mutsuz olabilir, ağlayabilir. Hayat şartları zorken kendisini kötü hissetmesi gayet normaldir. Bunun için depresyon teşhisi koymak için çokta acele edilmemelidir.
Depresyon belirtilerine benzerlik gösteren başka bir durum ise aşırı baskı altında olan ve günlük programları aşırı yüklü çocuklarda görülmektedir. Aileler çocukları üzerinde yükü hafiflettiği sırada depresyona benzer belirtiler de kayboluyor.
Ayrıca çocukluk evrelerine göre "normal" olarak adlandırılan davranışlarda değişim gösterir; bundan dolayı davranışları hemen depresyon olarak nitelendirmeden önce çocukların bir değişim döneminde olup olmadığını öğrenmek ve bakmak çok önemlidir.
Mersin Psikolog Ramazan Şimşek buna bir örnek olarak; ergenlerde görülebilen depresyonlarda aşırı bir şekilde tedirginlik, huzursuzluk, ani öfke patlamaları, sabırsızlık, çok çabuk sıkılma, dürtüsel hal, aşırı hareketlilik, düşünmeden sonucunu bilmeden çok sayıda amaçsızca girişimde bulunma ve kurallara karşı çıkma eğiliminin ön planda olabileceğini gösteriyor. Ancak depresyon belirtileri ve ergenlik dönemindeki özellikler benzerlik gösterdiği için bir çocuğa depresyon tanısı koyarken çok duyarlı davranılmalı, depresyonun beraberinde sıklıkla görülebilen kaygı bozuklukları da dikkate alınmalıdır.